પર્સનલ લોનના ચક્કરમાં ફસાઈ ગયા છો? કરજના દલદલમાંથી બહાર નીકળવા RBI નો નવો નિયમ કરશે મદદ Personal Loan Tips: RBI દ્વારા હાલમાં જ સર્ક્યુલર જાહેર કરીને બેંકોને કહ્યું છે કે તેઓ વિલફુલ ડિફોલ્ટર સાથે સેટલમેન્ટ કરે અને 12 મહિના બાદ તે વ્યક્તિને જરુરિયાત હોય તો ફરીથી લોન પણ આપે. ગ્રાહકો થોડી આર્થિક સૂઝબૂઝ વાપરીને લોનના દલદલમાંથી હંમેશા માટે નીકળી શકે છે. પર્સનલ લોનના દલદલમાં ફસાઈ ગયા છો? RBI દેવદૂત બન્યું છે તમે પણ ફાયદો લઈ લો 1 લોનના ભાર હેઠળ દબાઈ ગયા છો? લોનના ભાર હેઠળ દબાઈ ગયા છો? રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયાએ હાલમાં જ એક સર્ક્યુલર જાહેર કરીને બેંકોને વિલફુલ ડિફોલ્ટર સાથે લોનની પતાવટ કરવા અને જરૂર પડ્યે 12 મહિના બાદ તે વ્યક્તિને ફરીથી લોન આપવા જણાવ્યું છે. જો કે આરબીઆઇના આ નિર્ણયનો વિરોધ થયો હતો, જેના પર આરબીઆઇએ કહ્યું કે સમાધાન કોઇ નવી પ્રક્રિયા નથી. જો કે આરબીઆઈના આ નિર્ણયથી એ લોકોને મોટી રાહત મળશે, જે સેટલમેન્ટ બાદ ફરીથી લોન મેળવવા માટે બેંકોમાં ભટકતા હતા અને લોન મેળવી શક્યા ન હતા. જો તમે કોઇ કારણસર પર્સનલ લોનની રકમ ચૂકવી ન શકો તો ચિંતા ન કરશો. એવી ઘણી રીતો છે, જેમાં તમે લોનની જાળમાંથી બહાર નીકળી શકો છો. 2 બે પ્રકારના હોય છે લોન બે પ્રકારના હોય છે લોન સિક્યોર્ડ- આ લોનમાં બેંક અથવા નાણાંકીય સંસ્થા લોનના બદલામાં મિલકત અથવા સંપત્તિના કાગળો ગીરવે મૂકે છે. લોન લેનાર લોન ભરપાઈ કરવામાં અસમર્થ હોય અથવા કોઈ કારણસર લોન લેનારનું મૃત્યુ થઈ જાય, તો બેન્ક ગીરવે મૂકેલી મિલકત વેચીને તેના નાણાં મેળવી શકે છે. આવી લોનનો વાર્ષિક વ્યાજ દર 6.5 ટકાથી 10 ટકા સુધી હોઈ શકે છે. આવી લોનમાં હોમ લોન, કાર લોન, ગોલ્ડ લોન વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. 3 આ મુશ્કેલી સર્જી શકે આ મુશ્કેલી સર્જી શકે અનસિક્યોર્ડ- આ પ્રકારમાં લોન લેનાર વ્યક્તિના ક્રેડિટ સ્કોર, પગાર અથવા બેંક સાથેના સંબંધના આધારે બેંક અથવા ફાઇનાન્સિયલ સંસ્થા દ્વારા આપવામાં આવે છે. લોન ન ચૂકવવાના કિસ્સામાં અથવા લોન લેનારનું મૃત્યુ થાય તો બેંક ગેરેન્ટર પાસેથી લોનની રકમ વસૂલ કરી શકે છે. આવી લોનનો વાર્ષિક વ્યાજ દર 10%થી 20% અથવા તેનાથી વધુ હોઈ શકે છે. પર્સનલ લોન, ક્રેડિટ કાર્ડ લોન વગેરે અનસિક્યોર્ડ લોન છે. 4 સાઇન નહીં તો ગેરેન્ટર નહીં સાઇન નહીં તો ગેરેન્ટર નહીં જો તમે લોન ન લીધી હોય, પરંતુ કોઈ બેંક કે નાણાકીય સંસ્થાનો એજન્ટ તમને ફોન કરીને કહે છે કે તમારા કોઈ મિત્ર કે પરિચિતે લોન લીધી છે અને તમે તેમાં ગેરેન્ટર છો. તમારો મિત્ર લોન ભરપાઈ કરી રહ્યો નથી અને હવે તમારે લોન ભરપાઈ કરવી પડશે. આવી સ્થિતિમાં એજન્ટને પૂછો કે શું ગેરંટી પેપર પર મારી સહી છે? જો તમારી સહી ન હોય તો તમે તે લોનમાં ગેરેન્ટર નથી અને તેથી તમારે કોઇ લોન ચૂકવવાની રહેતી નથી. 5 CIBIL સ્કોર CIBIL સ્કોર તે ત્રણ અંકની સંખ્યા છે, જે 300થી 900ની વચ્ચે હોય છે. આ સંખ્યા જેટલી વધારે હશે તેટલી ક્રેડિટ સ્કોર સારો રહેશે અને લોન મળવાની શક્યતા પણ એટલી જ વધી જશે. સાથે જ બેંક તરફથી કોઈપણ પ્રકારના લોન ટ્રાન્ઝેક્શન અને ક્રેડિટ કાર્ડથી પેમેન્ટ સાથે જોડાયેલા રેકોર્ડના રિપોર્ટને ક્રેડિટ રિપોર્ટ કહેવામાં આવે છે. 500થી ઓછો ક્રેડિટ સ્કોર ધરાવતી વ્યક્તિને બેન્કો લોન આપતી નથી. 6 આ રીતે ચેક કરો સિબિલ સ્કોર આ રીતે ચેક કરો સિબિલ સ્કોર તમે સિબિલ cibil.com વેબસાઇટ પર સિબિલ સ્કોર ચકાસી શકો છો. આ સિવાય તમે ઇક્વિફેક્સ, ટ્રાન્સયુનિયન સિબિલ, એક્સપીરિયન અને સીઆરઆઇએફ હાઇમાર્ક, પેટીએમ, બજાજ ફિનસર્વ, બેંક બજાર, પૈસા બજાર વગેરે જેવા પ્લેટફોર્મ પર પણ સિબિલ સ્કોર ચકાસી શકો છો. 7 બેંક સાથે કરો વાત બેંક સાથે કરો વાત જો તમે કોઇ કારણસર લોન ચૂકવવાની સ્થિતિમાં નથી તો તમે તમારી બેંક સાથે વાતચીત કરી શકો છો. જોકે, બેંકો પોતાના નિયમો પર કામ કરે છે. 8 સમય માંગો સમય માંગો લોન ઈએમઆઈ ન ભરવાના કિસ્સામાં બેન્કને ઈ-મેઈલ કરો અથવા શક્ય હોય તો જે બ્રાન્ચમાંથી લોન લીધી હોય ત્યાં જઈને લોન વિભાગના અધિકારીને મળો. બેંક સાથે તમારી સ્થિતિ વિશે વાત કરીને તમે થોડા સમય માટે ઈએમઆઈથી રાહત મેળવી શકો છો. તમારી પરિસ્થિતિના આધારે બેંક નક્કી કરે છે કે તે તમને સમય આપવો કે નહીં. 9 લોન રીસ્ટ્રક્ચર કરાવો લોન રીસ્ટ્રક્ચર કરાવો જો તમારી પાસે ઈએમઆઈ ચૂકવવા માટે પૂરતા પૈસા નથી. તો પછી તમે બેંક સાથે વાત કરીને લોનને રીસ્ટ્રક્ચર પણ કરી શકો છો. આમાં લોનની ઈએમઆઈ ઘટે છે પરંતુ લોનની ચુકવણીનો સમયગાળો વધી જાય છે. 10 બેલેન્સ ટ્રાન્સફર કરાવો બેલેન્સ ટ્રાન્સફર કરાવો ઘણી બેંકો લોનની રકમમાં બેલેન્સ ટ્રાન્સફર (BT)ની સુવિધા પણ આપે છે. આવી સ્થિતિમાં બેંકો લોનના રૂપમાં વધુ પૈસા આપે છે. તેનાથી જૂની લોન ખતમ થઈ જાય છે અને નવી લોન શરૂ થાય છે. ઉપરાંત લોન લેનાર વ્યક્તિને વધુ પૈસા મળે છે, જેનો ઉપયોગ તે પોતાની આર્થિક સ્થિતિ સુધારવા માટે કરી શકે છે. એવી પણ ઘણી બેંકો છે જે જૂની બેંક કરતા ઓછા વ્યાજ દરે લોન આપે છે. 11 લોન સેટલમેન્ટ કરાવો લોન સેટલમેન્ટ કરાવો જો કોઈ વ્યક્તિ બેંક તરફથી વારંવાર કોલ કર્યા પછી પણ ઈએમઆઈ નથી ચૂકવી રહી તો બેંક સમાધાન માટે કહી શકે છે. તેને વન ટાઇમ સેટલમેન્ટ (OTS) કહે છે. આમાં બેંકો લોનની બાકીની રકમ લેતી નથી, પરંતુ માત્ર 10થી 50 ટકા રકમ લે છે અને બાકીની રકમ માફ કરે છે. મોટાભાગની બેંકો સેટલમેન્ટ ટેક્સની રકમ ભરવા માટે 1 સપ્તાહનો સમય આપે છે. ઓટીએસ દરમિયાન ધ્યાનમાં રાખો આ બાબતો- - લોન સેટલમેન્ટ માટે યોગ્ય કારણ દર્શાવો. - લોન સેટલમેન્ટ દરમિયાન બેંક નક્કી કરે છે તે રકમમાં ઘટાડો કરવા માટે લોન લેનાર પૂછી શકે છે. - લોન સેટલમેન્ટ દરમિયાન બેંકને કરાર અથવા એનઓસી (નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ) આપવા માટે કહો, જે અનુસાર સેટલમેન્ટ પછી લોન બંધ થઈ જશે અને જો કોઈ કાનૂની કાર્યવાહી ચાલી રહી છે, તો તેને સમાપ્ત કરવામાં આવશે. 12 લોન સેટલમેન્ટના નુક્શાન લોન સેટલમેન્ટના નુક્શાન - લોન સેટલમેન્ટ બાદ ક્રેડિટ સ્કોરમાં 50થી 100 પોઇન્ટનો ઘટાડો થાય છે. - સિબિલ રીપોર્ટ અનુસાર, સેટલમેન્ટ કરનારના 12 મહિના સુધી કોઇ લોન મળી શકતી નથી. ત્યાર બાદ મળી શકે છે. - તમારી આર્થિક સ્થિતિ સુધરતા તમે લોનની રકમ ચૂકવાની તમારા સેટલ્ડ એકાઉન્ટને ક્લોઝ્ડ એકાઉન્ટમાં પરીવર્તિત કરવાનો પ્રયાસ કરો. 13 લોન ચૂકવવા માટે અપનાવો આ રીત- લોન ચૂકવવા માટે અપનાવો આ રીત- - એવી જૂની વસ્તુઓ કે જે તમે લાંબા સમયથી ઉપયોગમાં નથી લેતા તો તેને OLX, Quikr પર વેચીને થોડા પૈસા મેળવી શકો છો. - જો તમારી પાસે કોઇ એફડી, મ્યૂચ્યુઅલ ફંડ્સ, લાઇફ ઇન્સ્યોરન્સ પોલિસી, ગોલ્ડ, શેર માર્કેટ વગેરે જેવી સેવિંગ્સને વેચીને અથવા તો ઉધાર રાખીને આર્થિક મદદ લઇ શકો છો. - જો તમારો કોઇ નજીકનો ખાસ મિત્ર અથવા સંબંધી હોય જે આર્થિક રીતે સક્ષમ હોય તો તમે તેની પાસેથી થોડા સમય માટે પૈસા ઉધાર લઇને લોનની ચૂકવણી કરી શકો છો. - જો તમારા પગારમાં 8થી 10 ટકાનો વધારો થયો હોય તો ઇએમઆઇની રકમની ચૂકવણીમાં 5 ટકાનો વધારો કરી દો. તેનાથી તમે 5 વર્ષમાં ચૂકવાતી લોન 3 વર્ષમાં ચૂકવી શકો છો. - તમારી તમામ લોનની લિસ્ટ બનાવો અને તે તમામમાં ચૂકવવાની બાકી રકમની સરખામણી કરો. હવે જેમાં વ્યાજદર વધારે હોય તે લોનની ચૂકવણી સૌથી પહેલા કરો. 14 તમે કઇ રીતે ફસાવ છો લોનની જાળમાં તમે કઇ રીતે ફસાવ છો લોનની જાળમાં લોનમાં ફસાવાના ઘણા કારણો હોઇ શકે છે. તમારા ખર્ચાઓ આવક કરતા વધારે હોવા, અડધાથી વધારે આવક ઇએમઆઇની ચૂકવણીમાં જવી, ઇએમઆઇ અથવા બિલ સમયસર જમા ન કરવા, લોન ચૂકવવા માટે લોન લેવી, શોખ પૂરા કરવા માટે લોન લેવી, દેખાડાના જીવન પાછળ વધારે પડતા ખર્ચાઓ કરવા વગેરે કારણોસર લોન લેવી તમને આર્થિક રીતે ભારે પડી શકે છે. 15 લોનથી બચવાના ઉપાયોઃ લોનથી બચવાના ઉપાયોઃ જો તમે લોન લેવાથી બચવા માંગતા હોય તો તમારે અન્ય વિકલ્પો વિશે વિચારવું જોઇએ. બાય નાઉ પે લેટર જેવી લોભામણી જાહેરાતોથી દૂર રહો. જો તમારે કોઇ આર્થિક નુકસાન અથવા સંકટ હોય તો તમે તમારા પરીવાર કે મિત્રો સાથે વાતચીત કરીને ઉકેલ લાવી શકો છો.

माइकल_जैक्सन 150 #साल जीना चाहता था! किसी सेे हाथ मिलाने से पहले दस्ताने पहनता था! लोगों के बीच में जाने से पहले मुंह पर मास्क लगाता था ! अपनी देखरेख करने के लिए उसने अपने घर पर 12 #डॉक्टर्स नियुक्त किए हुए थे ! जो उसके सर के बाल से लेकर पांव के नाखून तक की #जांच प्रतिदिन किया करते थे! उसका #खाना लैबोरेट्री में #चेक होने के बाद उसे खिलाया जाता था! स्वयं को व्यायाम करवाने के लिए उसने 15 लोगों को रखा हुआ था! माइकल जैकसन अश्वेत था, उसने 1987 में प्लास्टिक #सर्जरी करवाकर अपनी त्वचा को गोरा बनवा लिया था! अपने काले मां-बाप और काले दोस्तों को भी छोड़ दिया। गोरा होने के बाद उसने गोरे मां-बाप को #किराए पर लिया! और अपने दोस्त भी गोरे बनाए शादी भी गोरी औरतों के साथ की! नवम्बर 15 को माइकल ने अपनी नर्स डेबी रो से विवाह किया, जिसने प्रिंस माइकल जैक्सन जूनियर (1997) तथा पेरिस माइकल केथरीन (3 अपैल 1998) को जन्म दिया। वो डेढ़ सौ साल तक जीने के लक्ष्य को लेकर चल रहा था! हमेशा #ऑक्सीजन वाले बेड पर सोता था उसने अपने लिए अंगदान करने वाले #डोनर भी तैयार कर रखे थे! जिन्हें वह खर्चा देता था, ताकि समय आने पर उसे किडनी, फेफड़े, आंखें या किसी भी शरीर के अन्य अंग की जरूरत पड़ने पर वह आकर दे दें, उसको लगता था वह पैसे और अपने रसूख की बदौलत मौत को भी #चकमा दे सकता है, लेकिन वह गलत साबित हुआ। 25 जून 2009 को उसके दिल की #धड़कन रुकने लगी, उसके घर पर 12 डॉक्टर की मौजूदगी में हालत काबू में नहीं आए, सारे शहर के डाक्टर उसके घर पर जमा हो गए, वह भी उसे नहीं #बचा पाए। उसने 25 साल तक डॉक्टर की सलाह के विपरीत, कुछ नहीं खाया! अंत समय में उसकी हालत बहुत खराब हो गई थी , 50 साल तक आते-आते वह पतन के करीब ही पहुंच गया था और 25 जून 2009 को वह इस दुनिया से #चला गया ! जिसने अपने लिए डेढ़ सौ साल जीने का इंतजाम कर रखा था! उसका इंतजाम धरा का धरा रह गया! जब उसकी बॉडी का #पोस्टमार्टम हुआ तो डॉक्टर ने बताया कि, उसका शरीर हड्डियों का ढांचा बन चुका था! उसका सिर गंजा था, उसकी पसलियां कंधे हड्डियां टूट चुके थे, उसके शरीर पर अनगिनत सुई के निशान थे, प्लास्टिक सर्जरी के कारण होने वाले दर्द से छुटकारा पाने के लिए एंटीबायोटिक वाले दर्जनों इंजेक्शन उसे दिन में लेने पड़ते थे! माइकल जैक्सन की अंतिम यात्रा को 2.5 #अरब लोगो ने #लाइव_देखा था। यह अब तक की सबसे ज़्यादा देखे जाने वाली लाइव ब्रॉडकास्ट हैं। माइकल जैक्सन की #मृत्यु के दिन यानी 25 जून 2009 को 3:15 PM पर, Wikipedia,Twitter और AOL’s instant messenger यह सभी #क्रैश हो गए थे। उसकी मौत की खबर का पता चलते ही गूगल पर 8 लाख लोगों ने माइकल जैकसन को सर्च किया! ज्यादा सर्च होने के कारण #गूगल पर सबसे बड़ा ट्रैफिक जाम हुआ था! और गूगल क्रैश हो गया, ढाई घंटे तक गूगल काम नहीं कर पाया! मौत को चकमा देने की सोचने वाले हमेशा मौत से चकमा खा ही जाते हैं! सार यही है, बनावटी दुनिया के बनावटी लोग कुदरती मौत की बजाय बनावटी मौत ही मरते हैं! "क्यों करते हो #गुरुर अपने चार दिन के #ठाठ पर , मुठ्ठी भी खाली रहेंगी जब पहुँचोगे #घाट पर"... धनवान होना गलत नहीं है ,। बल्कि....... "सिर्फ धनवान होना गलत है" आइए ज़िंदगी को पकड़ें, इससे पहले कि, जिंदगी हमको पकड़ ले❗️ खुल कर जियो दोस्तों, मौत तो अटल सत्य है, उस को तो आना ही है 🙏🙏🌹

*"ખેતીવાડી" ભવિષ્યનો "સર્વોતમ ધંધો"* હશે. ( ધ્યાન થી પૂરેપૂરો વાંચજો, અધવચ્ચે છોડી ન દેવા વિનંતી ) *"ખેતી"* એક *"સંપુર્ણ"* અને *"સ્વનિર્ભર" વ્યવસાય* છે. જગત આખાની *પેટની ભુખ ઠારવાનું "કૌવત"* એક માત્ર *"ખેડુતના બાવડામાં"* જ હોય છે. *કુદકેને ભુસકે વધતી વસ્તીને* કારણે, દુનિયાની કોઈપણ *સત્તા* કે *મહાસત્તા કેમ ન હોય?* આવનારા નજીકના સમયમાં *"ખેતી"ને સૌથી વધારે "મોભાદાર અને રોજગારી"* આપતો *વ્યવસાય* બનતા કોઈ નહિ રોકી શકે. *કરોડો રુપિયાના રોકાણ પછી પણ ધંધા બદલવા પડે છે અથવા બંધ થઈ જાય છે.* આજે કે ભવિષ્યમાં એક પણ ધંધા-નોકરીની સલામતીની કોઈ ગેરંટી નથી. એની સામે *સૌથી સુરક્ષીત વ્યવસાય "ખેતી"* હશે! *મિત્રો! તમે જ જોઈ લ્યો :-* આજથી ૧૫ - ૧૭ વર્ષ પેહલા લગભગ એવી કોઈ જ જગ્યા નહોતી જ્યાં *P.C.O "ના"* હોય પછી ધીમે ધીમે બધાના ઘરમાં લેન્ડલાઈનની સુવિધા થવા માંડી ધીમે ધીમે P.C.O ઓછા થવા લાગ્યા,અને પછી *વિશ્વમાં જન્મ લીધો "મોબાઈલે"* લગભગ *બધા P.C.O બંધ* હવે એ P.C.O વાળાએ મોબાઈલના રિચાર્જ અને બિલ ભરવાના ચાલુ કરી દીધા અને હવે તો *રિચાર્જ* અને *બિલ* પણ *ઓનલાઈન* થઇ ગયા છે. તમે ક્યારેય એ તરફ ધ્યાન આપ્યું? આજે બજારમાં દરેક ચોથી-પાંચમી દુકાન મોબાઈલની છે. સેલ, સર્વિસ, રિચાર્જ, એસેસરીઝ , રીપેર તથા મોબાઈલને લગતી કોઈ પણ હલ કરવી હોય, આજે લગભગ બધું *"Paytm" UPI* થી થઇ ગયુ છે. હવે તો લોકો રેલવે, બસની ટિકિટ પણ મોબાઈલથી કરાવવા લાગ્યા છે, હવે રૂપિયા -પૈસાનું લેણદેણ પણ બદલાઈ રહ્યું છે. *"રોકડ રૂપિયા"ની* જગ્યા પહેલા *"પ્લાસ્ટિક મની"* એ લીધી અને હવે તો *"ડિજિટલ લેવડદેવડ"* થઈ રહ્યુ છે. *દુનિયા ખુબ ઝડપથી બદલાઈ* રહી છે. *આંખ , કાન , નાક , મગજ ખુલ્લું રાખો નહીંતર "તમે પાછળ" રહી જાશો.* ૧૯૯૮માં *"કોડાક"* કંપનીમાં ૧,૭૦,૦૦૦ કર્મચારીઓ કામ કરતા હતા અને તેઓ દુનિયાના ૮૫% ફોટો પેપર વેંચતા હતા થોડા જ વર્ષોમાં *"ડિજિટલ ફોટોગ્રાફી"* એ તેમને બજાર માંથી બહાર ફેંકી દીધા. *"કોડાક"* દેવાળિયું થઈ ગયું તેમના બધા જ કર્મચારીઓ રસ્તા પર આવી ગયા, તેવી જ રીતે *"નોકિયા"* મોબાઈલ કંપની. મુદ્દાની વાત એ છે કે. *તમને અંદાજો પણ છે કે આવતા ૧૦ વર્ષોમાં વિશ્વ સંપૂર્ણ પરિવર્તન પામશે.* આજે ચાલનારા ૭૦ થી ૮૦% ઉદ્યોગો બંધ થઈ જશે. *"ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિમાં* *તમારું સ્વાગત છે."* *"ઉબેર"* ફક્ત એક *સોફ્ટવેર* છે. તેમની પોતાની *એકપણ કાર નથી* તેમ છત્તા તે *દુનિયાની સૌથી મોટી ટેક્ષી કંપની* છે. *Airbnb* દુનિયાની *સૌથી મોટી હોટેલ કંપની* છે , જયારે તેમની પોતાની પાસે તો *પોતાની એકપણ હોટેલ* નથી. અમેરિકામાં યુવા વકીલો માટે હવે કોઈ જ કામ નથી બચ્યું, કારણકે *IBM Watson* નામનું એક સોફટવેર પાપંણના ઝબકારામાં વધારે સારી *Legal Advise* આપી દે છે. *આવનારા ૫ થી ૭ વર્ષમાં ૯૦% વકીલોને ઘરે બેસવાનો વારો આવશે* અને જે બાકી બચ્યા હશે તે *ઉત્તમ* પ્રકારના *જે તે બાબતના નિષ્ણાંત* હશે. *Watson* નામક આ *સોફ્ટવેરે કેન્સરનું ડાયગ્નોસિસ મનુષ્યની ચોક્કસાઈ* કરતા *૪ ગણી* વધુ *ચોક્કસાઈ* એ કરે છે. *અંદાજે અંદાજે ૨૦૩૦ થી તે ૨૦૩૫ સુધીમાં "કમ્પ્યુટર મનુષ્ય" કરતા વધારે "હોશિયાર" થઈ ગયું હશે.* આવતા ૧૫-૧૭ વર્ષોમાં લગભગ કાર ગાયબ થતી અનુભવશો, જે વધશે તે કાં તો *Electric Car* હશે અથવાતો *હાયબ્રીડ.* રસ્તાઓ ખાલી જોવા મળશે. પેટ્રોલની નહિવત જરૂર પડશે, આરબ દેશો કે જેમણે *ભવિષ્યનું આયોજન નહિ કર્યું હોય તે મુશ્કેલીમાં મુકાવા લાગશે. આર્થિક તાણ અનુભવવા* લાગશે. તમે પોતે *Uber* જેવા એક *સોફ્ટવેરેથી કાર* મંગાવશો અને પલભરમાં એક ડ્રાઈવર વગરની કાર તમારી આસપાસ આવી જશે અને એ સવારી જો તમે કોઈ અન્ય સાથે વહેચણીમાં લેશો તો તમને સવારી તમારા બાઈક કરતા પણ સસ્તી પડશે. *Driverless કાર* હોવાના કારણે એકસિડેન્ટ્સ થવાના લગભગ બંધ જ થઇ જશે, એટલે વીમા કંપની પણ ઘર ભેગી..! *ડ્રાઈવર* નામનો *રોજગાર "લુપ્ત જ"* થઇ જશે. જયારે શહેરો અને રસ્તાઓ પરથી *૯૦% ગાડીઓ ગાયબ* થઈ જશે તો *ટ્રાફિક અને પાર્કિંગ* નામની કંટાળાજનક સમસ્યાનો અંત આપોઆપ આવી જશે. આવુ તો બહુ બધું બદલાઈ રહ્યું છે, એ બદલાતા સમયમાં પણ *"મુળ ન બદલાય"* એવો *એક જ વ્યવસાય* હશે *"ખેતીવાડી"* *પ્રાકૃતિક ખેતી(indigenious framing)* ને *અનુસરતો ખેડુત* ક્યારેય *બેકાર ગરીબ* કે *લાચાર* નહિ રહે. *"પ્રાકૃતિક ખેતી",* આધુનિક વિજ્ઞાન કે ટેકનોલોજીની *"ઓશીયાળી"* નહિ રહે. *અનેક ધંધા બંધ થય ગયા અને ભુલાય સુદ્ધા ગયા છે પણ પાછલા ૫૦૦૦ વરસથી અનેક ચડાવ ઉતાર આવ્યા પછી પણ ખેતીનો વ્યવસાય અડીખમ ઉભો છે અને માણસને જ્યાં સુધી પેટ છે ત્યાં સુધી રહેશે.* ગમે એવા ભુખમરામાં પણ પોતાનું પેટ ભરવા માટે ખેડુત સ્વનિર્ભર તો રહેશે જ. *આવનારા સમયમાં "વ્યસ્થિત આયોજન"* કરશે તો *બજારનો માલીક "ખેડુત" પોતે જ* હશે. *આખરે "ખેતીવાડી"* એ *આપણી "સંસ્કૃતિ"* છે. 🙏🌹🙏 *ખેતી પ્રેમપૂર્વક અને નીતિથી કરવાથી ક્યારેય કોઈ ખેડૂત દુઃખી નહિ થાય*.....

શિક્ષક એટલે કોણ? ખુબજ મજાની વાત છે! અને છતાંયે છે કંપાવી મૂકે તેવી! એક શાળાના આચાર્ય એ વિદાય સમારંભના પ્રવચન માં કહેલું કે, “ડોક્ટર તેના બાળકને ડોક્ટર બનાવવા માગતો હોય છે, એંજીનીયર તેના બાળકને એંજીનીયર બનાવવા માગતો હોય છે, અને કોઈ બિઝનેસમેન તેના બાળકને કોઈ કંપની નો સીઈઓ બનાવવા માગતો હોય છે! પરંતુ એક શિક્ષક પણ તેના બાળકને આમાનું જ કૈંક બનાવવા માંગતો હોય છે! કોઈ ને ય પોતાની અંગત પસંદગીથી શિક્ષક બનવું નથી. ઘણું દુ:ખદ છે, પરંતુ હકીકત છે! ભોજન સમારંભમાં ટેબલ ની ફરતે બેઠેલા મહેમાનો જિંદગી વિષે ચર્ચા કરી રહ્યા હતા. એક વ્યક્તિ જે કોઈ કંપની ના સીઈઓ હતા, તેમણે શિક્ષણ માં રહેલ મુશ્કેલી ની ખુલાસાવાર ચર્ચા કરવાનો નિર્ણય કર્યો. તેમણે દલીલ કરી કે, “જે વ્યક્તિ એ પોતાની જિંદગી ના ઘડતર માટે શિક્ષણને શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ તરીકે પસંદ કરેલ હોય, તેની પાસેથી કોઈ એક બાળક શું શીખી શકે?” પોતાના મુદ્દા ઉપર વધુ વજન આપવાના હેતુથી તેમણે ટેબલના બીજા છેડે બેસેલા એક મહેમાન ને કહ્યું, “પ્રામાણિકતાથી કહેજો બોની, તમે શું બનાવો છો?” એમનો મતલબ કમાણી થી હતો. શિક્ષિકા શ્રીમતિ બોની, પોતાની પ્રામાણિક્તા તેમજ નિખાલસતા માટે પ્રખ્યાત હતા. તેમની જવાબ આપ્યો, “તમારે જાણવું છે, હું શું બનાવું છું? (એમણે એકાદ શ્વાસ લેવા પૂરતા અટકી ને વાત આગળ ચલાવી) “બાળકોએ કલ્પના પણ કરી હોય તેના કરતાં વધુ મહેનત તેમની પાસે કરાવું છું તેમને મળેલા C+ ગ્રેડ નું મહત્વ તેમણે પરમ વીર ચક્ર કરતાં પણ વધુ લાગે, એવો અનુભવ કરાવું છું જે માં-બાપ તેમના પાંચ મિનિટ પણ શાંત બેસાડી શકતા નથી, તેમને પિસ્તાળીસ મિનિટના પિરિયડમાં સળંગ બેસારું છું અને તે પણ, આઈ-પોડ, ગેઇમ ક્યુબ, કે, ભાડે લાવેલી ફિલ્મની CD વગર! તમારે જાણવું છે હું શું બનાવું છું? (અહિંયા તેઓ ફરીવાર અટકયા અને ટેબલ પર બેઠેલા પ્રત્યેક વ્યક્તિ સામે નજર માંડી) “હું તેમણે આશ્ચર્ય ચકિત બનાવું છું! હું તેમને પ્રશ્નો પૂછતા કરી દઉં છું હું તેમને ખરા દીલથી માફી માંગતા શીખવાડું છું હું તેમને તેમની તમામ ક્રિયાઓ માટે આદર ધરાવતા અને જવાબદારી લેતા શીખવાડું છું હું તેમને લખતા શીખવાડું છું અને તેમની પાસે લખાવું છું અને સમજણ પાડું છું, કે, માત્ર કી-બોર્ડ જ સર્વસ્વ નથી હું તેમની પાસે વંચાવું છું અને વંચાવું છું અને વંચાવું છું હું તેમની પાસે ગણિત ની બધીજ ગણતરીઓ કરાવું છું, અને એ બધાજ બાળકો ઈશ્વરે આપેલા મગજ નો ઉપયોગ કરીને કરે છે, માનવી એ બનાવેલા કેલ્ક્યુલેટર નો નહીં બીજા દેશોમાંથી આવેલા સ્ટુડન્ટ્સ ને ઈંગ્લિશ વિષય બાબત માં જે પણ જાણવું જરૂરી હોય, તે સઘળું કેમ શીખી શકાય, તે શીખવાડું છું અને તે પણ પોતાની સંસ્કૃતિની મૌલિકતા જાળવી રાખીને હું મારા વર્ગખંડને એવી જગ્યામાં રૂપાંતરીત કરું છું જ્યાં મારા બધા સ્ટુડન્ટ્સ ને સલામતીનો અનુભવ થાય! અંતે હું તેમને સમજાવું છું, કે, જો તેઓ તેમને મળેલી તમામ સોગાતો નો ઉપયોગ કરે, સખત મહેનત કરે અને પોતાના હ્રદયના અવાજને અનુસરે, તો તેઓ પોતાની જિંદગીમાં અવશ્ય સફળ થઈ શકે! (શ્રીમતિ બોની અહીં છેલ્લી વખત અટકયા અને તેમને આગળ ચલાવ્યું) અને પછી જ્યારે લોકો ‘હું શું બનાવું છું’ ની મદદથી મારું માપ કાઢવાનો પ્રયત્ન કરે, ત્યારે હું મારું મસ્તક ઊંચું રાખી શકું છું અને તેમના પર ધ્યાન આપતી નથી, કારણકે હું જાણું છું, કે, પૈસો એજ સર્વસ્વ નથી. તમારે જાણવું છે હું શું બનાવું છું? હું તમારા બધાની જિંદગીમાં એક ફર્ક પેદા કરું છું! તમારા બાળકોને શિક્ષણ આપી, તૈયાર કરી, તેમને સીઈઓ, ડોક્ટર્સ અને એંજીનીયર્સ બનાવું છું! તમે શું બનાવો છો મી. સીઈઓ?” સીઈઓનું જડબું ખુલ્લુંજ રહી ગયું અને તેઓ ચૂપ જ રહ્યા. મારા જાણીતા અને અજાણ એવા તમામ શિક્ષક મિત્રો ને ખરા દિલ થી પ્રણામ.🙏🌹🕉️🙏🌹

*એક ગર્ભવતી હરણી જંગલમાં બાળકને જન્મ આપવા જઈ રહી હતું.તે એકાંત સ્થળની શોધમાં ફરતી હતી કે તેણે નદીના કિનારે ઊંચું અને જાડું ઘાસ જોયું. બાળકને જન્મ આપવા માટે તેને યોગ્ય જગ્યા લાગી.,* *ત્યાં પહોંચતા જ તેને પ્રસુતિની પીડા થવા લાગી.* *તે જ સમયે,આકાશમાં ભારે વાદળો વરસાદ માટે આતુર બન્યા અને વીજળીના કડાકા ભડાકા શરૂ થયા.* *જ્યારે તેણે જમણી તરફ જોયું, ત્યારે એક શિકારી તેની તરફ તીર મારવા જઇ રહ્યો* *હતો.ગભરાઈને, તે ડાબી તરફ વળી, તો ત્યાં એક ભૂખ્યો સિંહ હતો, જે ત્રાટકવા તૈયાર હતો.તો, સામેના સૂકા ઘાસમાં આગ લાગી ગઈ હતી અને જ્યારે તે પાછી વળી,ત્યારે નદીમાં પણ ઘણું પાણી હતું.* માદા હરણ શું કરશે?? તે પ્રસૂતિની પીડાથી પરેશાન હતી. હવે શું થશે? શું હરણ બચશે? શું તે તેના બચ્ચાને જન્મ આપી શકશે? શું બચ્ચા બચશે? શું જંગલની આગ બધું બાળી નાખશે? શું માદા હરણ શિકારીના તીરથી બચી જશે?શું માદા હરણ ભૂખ્યા સિંહ માટે ખોરાક બનશે? તે એક તરફ આગ અને પાછળ નદીથી ઘેરાયેલું છે. તેણીની શું કરશે? હરણે પોતાની જાતને "શૂન્ય"માં છોડી દીધી અને તેના બાળકને જન્મ આપવાનું શરૂ કર્યું....બસ જુઓ,કુદરતનો ચમત્કાર.... વીજળી અચાનક ચમકી,તો શિકારીની આંખો અંજાઈ ગઈ,અને હાથમાંથી તીર છુટી ગયું,જે તીર હરણની નજીકથી પસાર થઇ સિંહની આંખમાં વાગ્યું, સિંહ અહીં-તહી ગર્જના કરતો ભાગવા લાગ્યો. અને શિકારી સિંહને ઘાયલ સમજીને ભાગી ગયો. ભારે વરસાદ શરૂ થયો અને જંગલની આગ ઓલવાઈ ગઈ અને હરણે બચ્ચાને જન્મ આપ્યો... કેટલીકવાર આવી ક્ષણો આપણા જીવનમાં પણ આવે છે, જ્યારે આપણે દરેક બાજુથી સમસ્યાઓથી ઘેરાયેલા હોઈએ છીએ અને કોઈ નિર્ણય લઈ શકતા નથી ત્યારે નિયતિને બધું સોંપીને પોતાની જવાબદારી અને પ્રાથમિકતા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.... આખરે કીર્તિ,બદનામી,હાર, જીત,જીવન,મૃત્યુનો અંતિમ નિર્ણય ભગવાન જ લે છે.આપણે તેના પર વિશ્વાસ રાખવો જોઈએ અને તેના નિર્ણયને માન આપવું જોઈએ. કેટલાક લોકો આપણી કદર કરશે, કેટલાક લોકો અમારી ટીકા કરશે. બંને કિસ્સાઓમાં આપણે ફાયદામાં જ છીએ.. એક આપણને પ્રેરણા આપશે અને બીજું આપણામાં સુધારો લાવશે.... *🌹Good morning 🌹* *🙏🙏જય માતાજી 🙏🙏*

મહેસૂલના શબ્દોનું શાસ્ત્ર ભુલાઈ ગયેલા શબ્દોને યાદ કરીએ. એક જમાનામાં જમીન મહેસૂલ એ જ રાજ્યની આવકનો મુખ્ય હિસ્સો રહેતો. મહેસૂલ માટે અમારા વિસ્તારમાં "વિઘોટી" શબ્દ વપરાતો. મહેસૂલને અંગ્રેજીમાં Revenue કહે છે. એના માટે હિંદી શબ્દ છે રાજસ્વ. મહેસૂલી વહીવટનો રસપ્રદ ઇતિહાસ છે. અર્થશાસ્ત્રમાં જેમ એડમ સ્મિથ છે, મનોવિજ્ઞાનમાં જેમ સિગ્મંડ ફ્રોઇડનું નામ છે, સાહિત્યમાં જેમ શેક્સપિયર છે એવું જ નામ મહેસૂલી દુનિયામાં બ્રિટિશ સનદી અધિકારી એન્ડરસનનું છે...એણે ઇ.સ. ૧૯૧૪માં તૈયાર કરેલા મહેસૂલી હિસાબના નમૂનાઓ દંતકથા સમાન છે. આજે પણ સાત બાર કે નમૂનો ૬અ હકકપત્રક એ જમીન માટે અનિવાર્ય છે. મહેસૂલી દુનિયા અને એના શબ્દો એની વિરાસતને વ્યકત કરે છે. રૈયત એટલે પ્રજા અને રૈયતવારી એટલે શાસન અને લોકો વચ્ચે સીધા વ્યવહારની પ્રથા. રકબો એટલે ગામનું કુલ ક્ષેત્રફળ. પાણીપત્રક એ પ્હાણીપત્રક છે. પ્હાણી એટલે પાક અથવા ક્રોપ. એના વિવરણને તુલવારી કહેવાય છે. જમીનનું જે ભાડું હોય એને ગણોત કહેવાય એને ચૂકવનાર એ ગણોતિયો. જમીનનો રેકર્ડ દુરસ્ત કરવા માટે જે પત્રક હોય છે એનું નામ કમીજાસ્તી પત્રક. આ બધા શબ્દો જે તે શાસનપ્રણાલી સાથે આવેલા છે અને આજે પણ અડીખમ છે. બે હક્કવાળી જમીનને દુમાલા કહેવાય. જમીનનો ભોગવટો જૂની શરત અને નવી શરત એવા શબ્દોમાં વ્યકત થાય છે. રેવન્યૂ રાહે નિકાલ એ એવો શબ્દ છે જેની અર્થચ્છાયા પકડવી મુશ્કેલ છે. આપણા સુપ્રસિદ્ધ લેખક ર.વ.દેસાઈ ગાયકવાડી રાજ્યમાં મહેસૂલી અધિકારી હતા જે સૂબાસાહેબ કહેવાય. આજે આપણે એને પ્રાંત અધિકારી કહીએ છીએ. કલેક્ટર લાટસાહેબ કહેવાતા. મામલતદારો ભાઈસાહેબ. મામલતદાર એટલે મામલો ઉકેલનાર ! જે અરેબિક શબ્દ MUAMLA ઉપરથી આવ્યો છે. શિરસ્તેદાર, અવ્વલ કારકૂન કે દફેદાર જેવાં પદો આજે નવાઈપ્રેરક લાગે. પણ એમનો દબદબો હતો. તલાટી શબ્દ પણ ગુજરાતી નથી. એની કચેરીને ચાવડી કહેવાય એ કદાચ મરાઠી શબ્દ છે. એક જમાનામાં નાનકડા તાલુકા હતા જે 'મહાલ' કહેવાતા અને એના અધિકારી એટલે મહાલકારી. રેવન્યૂ કચેરી એટલે દફતર. "દસાડા દફતરમાં જ નથી" એવી લોકોક્તિ પ્રચલિત છે. પન્નાલાલ પટેલની એક સરસ વાર્તા છે "ઘડાતો તલાટી" જેમાં વહીવટી જગત અને માનવસંવેદનાનું ગજબ નિરૂપણ છે. નદીના કાંઠા ઉપર જે જમીન ખુલ્લી થાય એને ભાઠાની જમીન કહેવાય. સૌથી ફળદ્રૂપ જમીન એટલે ક્યારીની જમીન. એ પછી આવે બાગાયત. અને સરેરાશ જમીનનું મહેસૂલી નામ છે જરાયત. ખેડૂત જે લોન લે એને તગાવી કહેવાય. પાણીના વેરાને પિયાવો કહેવાય. આ બધા શબ્દો એ પ્રચલિત ભાષાશાસ્ત્રથી અલગ છે. દરેક ખેતર એક સર્વે નંબર હોય છે જે સામાન્ય રીતે સળંગ ક્રમમાં હોય. ક્યાંક ક્રમ તૂટે તો અલગ નંબર પડે જેને "ઉડાફા નંબર " કહેવાય. જમીનના ટેસ્ટને નિમતાણો કહેવાય. મહેસૂલી અધિકારીના પ્રવાસને ફેરણી કહેવાય. જમીન મૂલ્યાંકનને મોજણી કહેવાય. બાકી વેરાની નોંધ એટલે આકારણી. ફોડવારી પણ હોય... મહેસૂલી જગત અનેક શાસકોના પ્રભાવ હેઠળ વિકસ્યું છે. નિયમો કાયદાઓ અને અનેકવિધ કામગીરી એ સત્તાની વિશેષતા છે. એમાં અરબી, ફારસી, મરાઠી પોર્ટુગીઝ અંગ્રેજી જેવી ભાષાઓની મહેક છે, પરંપરાઓ છે. મજકુર, ઈસમ, તકરાર , બખેડો, જેવા શબ્દો હજુ પણ વપરાય છે. આવા શબ્દોની એક યાદી સી.એમ.જોશી નામના નિવૃત્ત આઈ.એ.એસ. અધિકારીશ્રીએ તૈયાર કરેલી છે જે અત્યંત રસપ્રદ છે. કુલીનચંદ્ર યાજ્ઞિક "વહીવટની વાતો" નામે પુસ્તકોમાં સરસ અનુભવો આલેખે છે. લલિત દલાલ જે ગુજરાતના મુખ્ય સચિવ હતા એ આઈ.સી.એસ. અમલદારોની છેલ્લી કડી સમાન હતા. એમણે "સનદી સેવાનાં સંભારણાં" એ નામે સાહિત્યિક મૂલ્ય ધરાવતું પુસ્તક લખ્યું છે. પી.કે.લહેરી સાહેબ વૈવિધ્યસભર લેખો લખે છે. એ પણ નિવૃત આઈ. એ.એસ.અધિકારી છે. વી. આર. એસ કૌલગીને સાંભળવા એ લ્હાવો ગણાય. કોહેલ્લો નામના કલેક્ટર હતા જેમને પદ્મશ્રી મળેલો. જાહેરસેવક માટે આ અપવાદરૂપ ઘટના છે. કોઠાસૂઝ, હૈયાઉકલત અને ત્વરિત નિકાલ એ મહેસૂલી અધિકારી માટેનાં આવશ્યક લક્ષણો છે. મોરારજી દેસાઈ પણ રેવન્યૂ ઓફિસર હતા. ક.મા.મુનશીના પિતાશ્રી પણ મામલતદાર હતા. એમના વડવાઓ એટલે કે "ટેકરાના મુનશીઓ" મોટેભાગે મહેસૂલી અધિકારીઓ જ હતા. મુનશી એટલે જ સફળ લેખકની સાથેસાથે એટલા જ સફળ વહીવટદાર પણ હતા. મહેસૂલી અધિકારીઓને વ્યાપક અનુભવો, જાણકારી, અજાણ્યા પ્રદેશો, પડકારો અને આકસ્મિકતાઓ વચ્ચે રસ્તો કાઢવો પડતો હોય છે. એમાં જો શબ્દની છટા ભળી જાય તો અવનવા અનુભવોથી વાચક ન્યાલ થઈ જતો હોય છે.

એક ગધેડાએ વાઘને કહ્યું, "ઘાસ વાદળી છે. " વાઘે જવાબ આપ્યો, "ના, ઘાસ લીલું છે." ચર્ચા ગરમ થઈ, અને બંન્ને વિવાદ ના નિરાકરણ સારુ મધ્યસથી (લવાદ )માટે જંગલના રાજા સિંહ સમક્ષ રજૂઆત કરવા પહોંચ્યા. રાજાએ બન્નેની દલીલો સાંભળી જાહેર કર્યું કે , "વાઘને એક વર્ષ માટે મૌન રહેવાની સજા કરવામાં આવે છે ." ગધેડો ખુશખુશાલ કૂદકા મારતો ગધેડાઓ ની ભીડ સામે બૂમો પાડવા લાગ્યો. હું સાચો.. આપણે વાઘ ને હરાવ્યો, આજથી , "ઘાસ વાદળી જ ગણાશે ." વાઘે કાયદા નું પાલન ને આદર કરી સજા સ્વીકારી લીધી, પરંતુ તે સાથે સિંહને પૂછ્યું કે, "મહારાજ, તમે મને શા માટે સજા કરી, આખું ઘાસ લીલું છે, તમે પણ સત્ય જાણો છો છતાં મને મૌન રહેવાની સજા કેમ?." સિંહે જવાબ આપ્યો, "સજા ઘાસ ના રંગ બાબતે સત્ય શું એના સંબંધે નથી કરી, પણ તમારા જેવા બહાદુર અને બુદ્ધિશાળી પ્રાણી ગધેડા સાથે દલીલ કરવામાં સમય બગાડ્યો એના માટે કરી છે " " મૂર્ખ અને કટ્ટરપંથી કે જેઓ વાસ્તવિકતા, તથ્ય કે પુરાવાઓ ની પરવા કર્યા સિવાય દલીલો કરતા હોય તેમની સામે શબ્દો અને સમય નો બગાડ એક ગુન્હો જ ગણાય. સાર :- જ્યારે અજ્ઞાન ચીસો પાડતું હોય ત્યારે બુદ્ધિએ મૌન રહેવું જોઈએ...